NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
سُلَيْمَانُ
بْنُ حَرْبٍ
حَدَّثَنَا
حَمَّادُ
بْنُ زَيْدٍ
عَنْ هِشَامِ بْنِ
عُرْوَةَ
عَنْ
فَاطِمَةَ
بِنْتِ الْمُنْذِرِ
عَنْ أَسْمَاءَ
بِنْتِ أَبِي
بَكْرٍ أَنَّ
امْرَأَةً
قَالَتْ يَا
رَسُولَ
اللَّهِ
إِنَّ لِي جَارَةً
تَعْنِي
ضَرَّةً هَلْ
عَلَيَّ جُنَاحٌ
إِنْ
تَشَبَّعْتُ
لَهَا بِمَا
لَمْ يُعْطِ
زَوْجِي
قَالَ
الْمُتَشَبِّعُ
بِمَا لَمْ
يُعْطَ
كَلَابِسِ
ثَوْبَيْ
زُورٍ
Esma bin Ebi Bekr'den
(rivayet edildiğine göre)
Bir kadın (Hz. Nebi'in
huzuruna gelip) kumaşım kasd ederek:
Ey Allah'ın Rasulu,
benim bir kadın komşum var; kocamın bana vermediği bir şeyle (sanki vermiş de
onunla) doymuşum gibi görünmemde bana bir günah var mıdır? diye sormuş da (Hz.
Nebi):
"Kendisine
verilmemiş birşeyle doymuş görünen kimse iki yalan elbîssi giyen kimseye
benzer, buyurmuştur.
İzah:
Buhari, nikah; Müslim,
libas; Tirmizî, birr; Ahmed b. Hanbel, VI, 167, 345, 348,353.
Araplar, bir kimsenin
karısından.komşusu diye bahsederler, kumalara da komşu kadınlar ismini verirler
binaenaleyh (metinde geçen) "çâre (komşu)" kelimesi kuma, anlamında
kullanılmıştır. Biz de böyle tercüme ettik.
Müteşebbî': Tok görünen
demektir. Tok görünmek iki şekilde olur:
1- Yemek hususunda
israfa kaçarak zengin görünmekle olur.
2- Aç olduğu halde tok
görünmekle olur.
Burada bu kelimeyle
istiare yoluyla faziletli olmadığı halde faziletli, görünmeye çalışan kimseler
de kasd edilmiş olabilir.
Burada tok görünen
kimsenin sahte elbise giyen kimseye benzetilirken sadece "yalan
elbisesi" denmeyip "iki yalan elbisesi" denmesinden maksat,
araplarm elbise olarak biri belden yukarısına (kamis) diğeri de belden
aşağısına olmak üzere iki peştemal kulİanmalarındandır. Aslında bu iki parça
elbise bir takım elbise demektir.
İbn el-Esir'in
en-Nihaye'de açıkladığına göre, hadis-i şerifte kendisine verilmeyen bir şeyi
sanki verilmiş gibi görünen bir kimsenin iki sahte elbise giyen kimseye
benzetilmesine sebeb, böyle yapan bir kimsenin aslında bu davranışında iki
yalanın birden bulunmuş olmasıdır. Çünkü bu kimse böyle bir görüntü vermekle:
1- Kendisinde olmayan
bir malı varmış gibi göstermektedir,
2- Bir malı Allah
kendisine vermediği halde o Allah bu malı sadece kendisine vermiş gibi
görünmektedir.
Bu bakımdan böyle bir
kimse iki parça sahte elbise giyen kimseye benzetilmiştir.
Elbise aynı zamanda
fazilet anlamına da geldiğinden, buradaki elbiseye bu manayı verdiğimiz
takdirdi kendisinde böyle bir fazilet bulunduğu görüntüsü veren kimse yine:
1. Kendisinde olmadığı
halde varmış gibi göründüğünden,
2. Özellikle kendisine
böyle bir fazilet Allah tarafından sunulmuş gibi görünmeye çalıştığından, iki
sahte elbise giyen kimseye benzetilmiş olur.